هر آن چیزی که باید در مورد زبان XML بدانید!

XML چیست؟

زبان XML نسخه توسعه یافته HTML است و برای مدیریت بهتر اطلاعات، که اینترنت رو به گسترش به آن نیاز دارد طراحی شده است. اگرچه XML دقت و توجه بیشتری را هنگام کار طلب می کند اما مزایای آن بسیار بیشتر است. کنسرسیوم وب، XML را بدین صورت تعریف کرده است: یک گرامر مناسب برای بیان ساختار داده ها. HTML و XML هر دو از SGML اقتباس شده اند. SGML زبانی به منظور تعریف یک زبان نشانه گذاری مبتنی بر سند است.

ارتباط XML با HTML

XML زبانی مشابه با HTML است که تماما از تگ های تعریف شده توسط کاربر تشکیل شده است. این تگ های تعريف شده، انعطاف XML را تا میزان زیادی افزایش داده و آن را برای کابردهای مختلف، قابل سفارشی کردن ساخته است. در نتیجه امروزه زبان XML به طور گسترده ای به عنوان یک فرمت فایل در تبادل و انتقال داده ها به کار می رود.

همانطور که می دانید، با تمام صفحات وب با HTML نوشته شده اند. HTML یک روش ساده اما بسیار کارآمد برای نشانه گذاری و تعیین بخش های مختلف یک وب سایت به کمک تگ هاست که تقریبا در هر سیستم کامپیوتری قابل مشاهده است. به طوریکه سادگی HTML باعث عمومیت یافتن آن شده است. از این رو هر کس می تواند به سادگی یک صفحه وب طراحی کند. اما این زبان صرفا یک زبان نمایش اطلاعات است و قابلیت برنامه نویسی ندارد و هنگام کار با اطلاعات بسیار زیاد محدودیت هایی را ایجاد می کند.

در نگاه اول زبان XML بسیار شبیه HTML است. با همان تگ ها، ویژگی ها و مقادیر. اما XML زبانی برای طراحی صفحات وب نیست. بلکه زبانی برای خلق زبان ها است. مثل زبان Wireless Markup) WML Language) در دستگاه هایی مانند موبایل برای ارتباط با اینترنت.

در حقیقت HTML برای نمایش اطلاعات و XML برای توصیف آنها طراحی شده اند. XML برای انجام داده کاوی ساخته نشده است. بلکه برای دادن ساختار به داده ها و ذخیره یا ارسال آنها ارائه شده است. از XML می توان برای ایجاد زبان نشانه گذاری سفارشی استفاده نمود و بعد از این زبان برای قالب بندی اسناد استفاده کرد. این زبان نشانه گذاری سفارشی که اصطلاحا یک برنامه کاربردی XML نامیده می شود، شامل تگ هایی است که اطلاعات داخل شان را توضیح می دهند. از XML می توان برای طراحی زبان هایی که قادر به توصیف داده های خاص (مثل داده های ریاضی و شیمی) باشند استفاده نمود.

ویژگی های XML

زبان XML دارای ویژگی های زیر است:

• یک استاندارد ارائه شده توسط کنسرسیوم وب است
• یک زبان نشانه گذاری مبتنی بر تگ است
• یک زبان مبتنی بر متادیتا (Metadata) است.
• زبانی که امکان تعریف سایر زبانه ها را فراهم می نماید.
• روشی برای ارائه داده است.
• نسبت به حروف بزرگ و کوچک دارای حساسیت است.
• خود را به گونه ای مناسب تشریح می نماید.
• خوانایی بالایی دارد.
• یک روش قدرتمند برای اشتراک و ارسال اطلاعات بین برنامه ها، سیستم ها و پردازه ها است.

XML شامل موارد زیر نیست:

• جایگزین HTML نیست.
• درگیر نمایش اطلاعات نمی شود.
• مالکیت آن در انحصار یک شرکت و یا تولید کننده خاص نمی باشد.
• مورد حمایت تمام مرورگرهای وب نمی باشد.
• یک بانک اطلاعاتی (پایگاه داده) نیست.

تگ های زبان XML

زبان XML تگ از پیش تعریف شده ندارد و خودتان باید برای آن تگ تعریف کنید و می توانید به تعداد نامحدود این کار را انجام دهید. اما زبان HTML یک سری تگ های از پیش تعریف شده دارد و نمی توان خارج از این محدوده تگی نوشت. همچنین زبان XML برای نگهداری و انتقال، و زبان HTML برای نمایش اطلاعات استفاده می شود. شاید بتوان گفت HTML تمام مسئولیت ها را دارد و XML کار خاصی انجام نمی دهد. بطور خلاصه می توان ویژگی های زیر را برای XML عنوان کرد:

نکته شایان ذکر برای برنامه نویسان این است که حرف X در AJAX، نماینده XML است. امروزه AJAX شیوه بسیار رایجی برای ایجاد برنامه های کاربردی تعاملی به شمار می رود. پیش از این در مقاله ای، به بررسی نقش AJAX در طراحی سایت پرداخته ایم.

زبان XML یک استاندارد باز به شمار می آید که توسط کنسرسیوم W3C تعريف شده و در حال حاضر نسخه چهار آن در دسترس است. در این بخش نگاهی به XML و رابطه آن با جاوا اسکریپت خواهیم داشت. شما می توانید اطلاعات بیشتر را در این زمینه در وب سایت گروه کاری XML به آدرس https://www.w3.org/XML/Core و يا در وب سایت مایکروسافت به آدرس http://msdn.microsoft.com/xml به دست آورید.

نگاهی به ساختار سند XML

سند XML از المان ها تشكيل شده است. این المان ها قواعد گرامری مربوطه مثلا هرکدام از آنها درون یک تگ ابتدایی و یک تگ انتهایی قرار می گیرد. ظاهر زبان XML ممکن است برای برنامه نویسان وب بسیار آشنا به نظر برسد. برای نمونه، سند XML زیر را مشاهده کنید.

ساختار سند XML به طور کلی باید معیارهای خاصی را برآورده سازد تا به عنوان یک سند خوش شکل و خوش تعریف شناخته شود. همان طور که در این مثال می بینید، هر المان، تگ ابتدایی و تگ انتهایی مخصوص به خود را داراست و المان ها را نیز می توانیم به شکل تودرتو و درون یکدیگر مرتب کنیم. بسیاری از این قواعد با قواعد HTML چندان تفاوت خاصی ندارند. سند XML میتواند صفاتی را نیز در بر داشته باشد، برای نمونه، مثال زیر کاملا معتبر است.

ابزارهای زبان XML

زبان XML ساده است و با تکنیک های همراه خود قدرتش را کنترل می کند. برای کار با اسناد XML دو ابزار قوی XSLT و XPath وجود دارند. ابزار XSLT امکان می دهد که اطلاعات مورد نیاز خود را استخراج و سپس به هر صورت دلخواه تبدیل کرد. مهمترین کاربرد XSLT تبدیل XML به HTML است. XPath روشی برای تشخیص قسمت های مختلف یک سند است.

ممکن است سوالی مطرح شود که مرورگر تگ های سفارشی را چگونه قالب بندی می کند؟

البته مسلما نمی تواند، این وظیفه طراح صفحه است که مشخص کند یک تگ چگونه نمایش داده شود. XSL و CSS دو سیستم اصلی برای قالب بندی اسناد XML هستند. XLink و XPointer نيز پیوندها و تصاویر را به اسناد XML اضافه می کنند.

قواعد تگ نویسی در XML

برای نوشتن XML قواعد زیر باید رعایت شوند:

• یک عنصر پایه (Base Element) نیاز است.
• عناصر نباید تداخل داشته باشند.
• حروف بزرگ و کوچک مهم است.
• مقادیر باید داخل گیومه باشند.
• ارجاع به معادلهای نامی باید اعلام شوند.
• نام های مورد قبول و معتبر عناصر و ویژگی ها می توانند با یکی از حروف، زیر خط (_) یا دو نقطه (:) شروع شود.

باید دانست که یک سند مستقیما با XML نوشته نمی شود. در عوض از XML برای طراحی زبان نشانه ای سفارشی استفاده می شود که اصطلاح کاربرد (XML Application) نامیده می شود. سپس اسناد را با این زبان ها می نویسند. در واقع XML یک زبان برای تولید زبان های دیگر است زبان هایی که نه تنها برای انسان بلکه برای ماشین هم قابل فهم باشند.

در هر سند XML ابتدا از تگ شروع بنام اعلان XML بصورت زیر استفاده می شود:

در ابتدای سند پیش از هر چیزی عبارت xml?> باید نوشته شود. عبارت “1.0 “=version نشان دهنده نسخه مورد استفاده در سند XML است. برای تکمیل تگ نسخه XML در انتها علامت های <? نوشته می شوند. زبان XML با تعیین تگ ها و ویژگی های (Attributes) آن ها مشخص می شود. ویژگی ها اطلاعات اضافی در مورد تگها ارائه داده و همیشه بصورت نام مقدار» داخل تگ شروع قرار داده می شوند. برای مثال رنگ فوت اندازه و تراز یک پاراگراف را می توان در ویژگی Style تگ P بصورت زیر تعریف کرد: