اهمیت ناوبری (Navigation) در سایت

مقدمه ای در مورد ناوبری (Navigation)

یکی از مهم ترین مسائل در طراحی وب سایت، آماده سازی اطلاعات مربوط به سایت است. یکی از نکاتی که وی از سایر رسانه ها مجزا می کند، ایجاد بخش ناوبری (Navigation) با استفاده از لینک ها می باشد. اما بهترین و مفیدترین سایت ها نیز بدون وجود بخش ناوبری سازماندهی شده، مرتبط و قابل استفاده، موفق نخواهند شد.

انواع ناوبری

در محیط وب سه نوع ناوبری وجود دارد.

• ناوبری داخلی: به لینک های عادی داخل محتوای صفحات وب گفته می شود.
• ناوبری سایت: به بخش اصلی ناوبری یک سایت گفته می شود که اصطلاحا به آن Navigation Bar نیز می گویند.
• ناوبری جستجو: یک کادر جستجو که به وسیله آن می توانید یک سایت را با استفاده از کلماتی که درون آن قرار می دهید جستجو کنید.

با اینکه بخش ناوبری را به سه گروه مجزا تقسیم کرده ایم، اما لزوما تمام انواع ناوبری در همه سایت ها به کار برده نمی شوند. همچنین طراحان برای هر یک از بخش ها نامی متفاوت به کار می برند و هیچ یک از آنها یک نام رسمی ثابت ندارد. در قسمت بعد به توضیح در مورد آنها می پردازیم.

ناوبری داخلی

ناوبری داخلی بخش اصلی ناوبری سایت ها را تشکیل می داد. این نوع ناوبری بیشتر و فنی مورد استفاده قرار می گرفت. اما امروزه ناوبری داخلی (لینک هایی که داخل محتوای وب قرار می گیرند) کمتر از گذشته مورد استفاده قرار می گیرد. این مسئله شاید به دلیل پیشرفت روز افزون ابزارهای بصری طراحی وب باشد که باعث می شود طراحان بیشتر از کاربردی این سایت، بر روی جلوه های بصری آن تمرکز کنند.

شاید هم این مسئله به این خاطر باشد که طراحان كلا فراموش کرده اند که لزومی ندارد لینک ها حتما در قسمت منوی ناوبری یا Navigtion Bar قرار گیرند و می توان آنها را در همه جای صفحه مورد استفاده قرار داد.

به هر حال لینک ها (به خصوص لینک های داخلی) مهم ترین عواملی هستند که وب را از سایر رسانه ها مجزا می کنند. برای مثال شما می توانید کلمات خاصی از متن خود را مستقیما به صفحه دیگری که به آن مرتبط است پیوند بزنید. نمونه بارز این نوع لینک ها را می توانید در سایت (www.wikipedia.org) که یک فرهنگ واژگان رایگان می باشد و تصویر صفحه اول آن پیدا کنید.

ناوبری سایت

در سایت Wikipedia علاوه بر ناوبری داخلی، انواع دیگر ناوبری (Navigation) نیز دیده می شوند. در سمت چپ سایت، زیر لوگو، یک منوی ناوبری قرار گرفته است که در تمام صفحات سایت دیده می شود و کاربران می توانند به سرعت به هر یک از قسمت های سایت دسترسی داشته باشند. این بخش از ناوبری در بیشتر سایت ها ضروری می باشد.

در گذشته کاربران برای اینکه بخش های دیگر سایت را ببینند مجبور بودند به صفحه نخست برگردند و از ابتدا لینک قسمت مورد علاقهی خود را پیدا کنند. اما با وجود چنین بخشی، کاربران می توانند با راحتی بیشتری بین صفحات سایت پیمایش داشته باشند و همین مسئله باعث رضایت بیشتر بازدیدکنندگان و افزایش بازدید سایت می شود.

همان طور که می توانید در سایت Wikipedia مشاهده کنید، فقط وجود یک فهرست ناوبری اصلی دلیل آن نیست که شما ناوبری داخلی سایت را نادیده بگیرید. اخیرا در سایت های زیادی جملاتی از جمله «از اینکه از سایت ما بازدید کردید متشکریم.» یا «در صورت وجود هرگونه سوال می توانید روی قسمت تماس ها در فهرست ناوبری کلیک کنید» دیده می شود.

واضح است که استفاده از این گونه جملات کار درستی نیست. بهترین راه این است که از عبارتی مانند «از اینکه از سایت ما بازدید کردید متشکریم. لطفا در صورت وجود هر سوال با ما تماس بگیرید» استفاده کنید. سپس کلمه تماس را به صفحه ای که جزئیات تماس در آن نوشته شده است لینک بزنید. با اینکه این کار منطقی به نظر می رسد و یکی از مهمترین فاکتورهای بهبود سئو سایت به شمار می رود، اما همه طراحان از این روش استفاده نمی کنند.

ناوبری جستجو

در فهرست ناوبری سایت Wikipedia یک کادر جستجو قرار دارد. به طور کلی کاربران سایتها به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول کاربرانی که هرگز از کادر های جستجو استفاده نمی کنند و دسته دوم کاربرانی که ابتدا مستقیما به سراغ کادرهای جستجو می روند. علیرغم تصور بعضی افراد وجود کادرهای جستجو همیشه ضرورت ندارد. اغلب سایت هایی که دارای ساختار خوب و بخش ناوبری منسجم هستند نیازی به کادر جستجو ندارند. اما گاهی سایت ها بسیار گسترده می شوند (مانند سایت هایی که دارای حجم سنگینی از اطلاعات و صفحات زیاد می باشند (مانند منابع فنی، آرشیوها یا فروشگاه های آنلاین بزرگ مانند Amazon و Ebay)

در چنین مواردی عناصر استاندارد بخش ناوبری برای دسترسی به اطلاعات سایت کافی نیستند. عدم وجود بخش جستجو در چنین سایت هایی باعث می شود کاربرانی که قصد دارند بخش های زیادی از یک قسمت را پیدا کنند دچار گمراهی شوند. تهیه و تنظیم کادرهای جستجو بر خلاف انواع دیگر بخش های ناوبری کار ساده ای نیست و نیاز به اسکریپت های سمت سرور دارد.

در سایت هایی مانند https://google.com/coop/cse و http://builder.search.yahoo می توانید کادرهای جستجوی مختلفی را پیدا کنید.